Διατροφή κατά τη Διάρκεια της Χημειοθεραπείας!

Παγκόσμια Μέρα Καρκίνου ορίστηκε η 4^η Φεβρουαρίου και η εκστρατεία ενημέρωσης κάθε χρόνο δίνει έμφαση στην πρόληψη και στη διαπίστωση ότι το 43% των καρκίνων μπορούν να αποφευχθούν με τις εξής προϋποθέσεις:

• Περιβάλλον χωρίς τσιγάρο για τα παιδιά και τους νέους.
• Φυσική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, υγιεινή δίαιτα και αποφυγή παχυσαρκίας.
• Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο.
• Πληροφόρηση για τα εμβόλια που προλαμβάνουν μορφές καρκίνου.

Σ’ αυτό το άρθρο, όμως, θα δώσουμε έμφαση στα άτομα που ήδη πάσχουν από καρκίνο, στην μάχη που δίνουν να τον νικήσουν και στη σχέση μιας σωστής διατροφής κατά τη δύσκολη αυτή διάρκεια.

Για τους ανθρώπους που υποβάλλονται σε θεραπεία κατά του καρκίνου η τροφή είναι πολύ σημαντική. Απαιτείται σωστή διατροφική υποστήριξη για να διατηρήσουν το βάρος και τις δυνάμεις του οργανισμού, ώστε να μη διαλυθεί ο ιστός του σώματος, να επαναδομήσουν τον ιστό και να αντιπαλέψουν τυχόν μολύνσεις και καταβολή δυνάμεων.

Ταυτόχρονα, οι παρενέργειες της θεραπείας έχουν συχνά σημαντικό αντίκτυπο στην κατανάλωση τροφών και τις διατροφικές συνήθειες. Πιθανόν να έχουν επιπτώσεις στην απορρόφηση και την πέψη των τροφών δημιουργώντας κινδύνους για την υγεία των καρκινοπαθών. Επομένως, απαιτείται φροντίδα διατροφής για να βελτιστοποιηθεί η ποιότητα ζωής.

Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η σωστή διατροφική υποστήριξη βοηθά την όρεξη, μειώνει την τοξικότητα που συνδέεται με τη θεραπεία και μπορεί να ανακουφίσει από παρενέργειες – συνθήκες οι οποίες βελτιώνουν σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών.

Οι άνθρωποι  που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία για να θεραπευτούν από κάποια μορφή καρκίνου, συχνά διαπιστώνουν ότι η όρεξή τους και η γεύση τους αλλάζουν δραματικά. Παρόμοια προβλήματα προκύπτουν και κατά τη διάρκεια της θεραπείας με ακτινοβολία. Επιπλέον, κοινή παρενέργεια είναι η ξηροστομία, που καθιστά την κατάποση επίπονη. Όμως, για την αποκατάσταση της υγείας των ασθενών, η διατήρηση του βάρους είναι ζωτικής σημασίας.

Όχι μόνο ο ίδιος καρκίνος αλλά και οι παρενέργειες της θεραπείας έχουν επιπτώσεις στις διαιτητικές σας συνήθειες.

Οι διάφοροι τύποι καρκίνου επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την πρόσληψη τροφής. Η ναυτία, ο εμετός και η διάρροια είναι ιδιαίτερο πρόβλημα. Πολλοί άνθρωποι χάνουν βάρος λόγω υποσιτισμού επειδή δεν μπορούν να συγκρατήσουν την τροφή τους. Ως συνέπεια χάνουν δυνάμεις και η ανάρρωσή τους επηρεάζεται αρνητικά. Εάν ο συγκεκριμένος καρκίνος έχει επιπτώσεις στο στόμα, τον λαιμό ή το πεπτικό σύστημα, αυτό είναι πιθανό να μειώσει σημαντικά την όρεξη.

Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας αναγκαστικά ασκούν σημαντική επίδραση. Το στόμα μπορεί να γίνει ξηρό καθώς και η έκκριση σάλιου ελαττώνεται. Οι βλεννώδεις μεμβράνες μπορεί να επηρεαστούν σοβαρά, καθιστώντας την κατάποση δύσκολη και μερικές φορές επίπονη. Οι άφθες (φουσκάλες) ενδέχεται να ξηράνουν και να ανοίξουν πληγές στο στόμα και τον λαιμό, επηρεάζοντας τις γευστικές αισθήσεις, ενώ ορισμένοι τύποι φαρμάκων προκαλούν δυσκοιλιότητα. Με άλλα λόγια, έχετε να αντιμετωπίσετε διάφορες καταστάσεις κατά τις οποίες η σκέψη κατανάλωσης τροφής δεν θα είναι ελκυστική και κατά περιόδους θα φτάσει να γίνει απωθητική.

Συμβουλές για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου:

Πάντα να συμβουλεύεστε τον ειδικό στην ογκολογία κλινικό διαιτολόγο για ό,τι πρέπει και δεν πρέπει να φάτε.

• ·         Οι ασθενείς με καρκίνο στο κεφάλι ή στο λαιμό, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων οισοφάγου και του γαστρεντερικού συστήματος, χρειάζονται επιπλέον σταθερή διατροφική υποστήριξη. Συχνά εκδηλώνεται ξηροστομία η οποία απαιτεί μαλακές ή πολύ υγρές τροφές. Μερικοί ασθενείς προτιμούν τρόφιμα με έντονες γεύσεις. Τα ξινά τρόφιμα ενδέχεται να βοηθήσουν στην αύξηση έκκρισης σάλιου. Εντούτοις, τα όξινα ή πικάντικα τρόφιμα συχνά δεν είναι αρκετά ανεκτά.  Πολύ καλά σνακ είναι τα παγωμένα σταφύλια και το πεπόνι, κατ’ ευθείαν από το ψυγείο, σε μικρές βέβαια ποσότητες.
• ·         Οι ασθενείς με καρκίνο στο ανώτερο γαστρεντερικό σύστημα διατρέχουν τον κίνδυνο υποσιτισμού λόγω χρόνιας ταλαιπωρίας των εντέρων, με συνέπεια διάρροιες και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Καλύτερα να αποφεύγονται ξηρά φασόλια, αποξηραμένα φρούτα, δημητριακά πλούσια σε ίνες, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, καρύδια, ποπκορν, σπόροι και καλαμπόκι. Να τρώτε φαγητά που δεν αφήνουν υπολείμματα, και τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε ίνες, όπως η σάλτσα μήλου, οι μπανάνες, το ρύζι και η φρυγανιά. Αποφύγετε την αφυδάτωση πίνοντας υγρά όσο περισσότερο μπορείτε, αρχίζοντας από γουλιές και αυξάνοντας τον όγκο των υγρών, Ειδικά άλατα που περιορίζουν την αφυδάτωση μπορεί να βοηθήσουν.
• ·         Οι ασθενείς με καρκίνο του προστάτη ή καρκίνο του μαστού – δύο μορφές καρκίνου που σχετίζονται με ορμόνες – μπορούν να ωφεληθούν από μια διατροφή χωρίς γαλακτοκομικά προϊόντα. Μερικοί πιστεύουν ότι ενοχοποιούνται οι ορμόνες που δίνονται στα νεαρά μοσχάρια και συχνά ανιχνεύονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι ασθενείς με αυτούς τους τύπους καρκίνου μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών καταφεύγοντας σε διαθέσιμες σήμερα εναλλακτικές λύσεις, όπως το γάλα καρύδας, βρόμης, ρυζιού και σόγιας.

 Πρέπει να γνωρίζετε ότι τα είδη τροφίμων που ο ασθενής επιτρέπεται και επιθυμεί να καταναλώσει – αυτό μπορεί να ποικίλλει από θεραπεία σε θεραπεία και από μέρα σε μέρα. Με άλλα λόγια, είναι θέμα δοκιμής να ανακαλύψει ο ασθενής τι του ταιριάζει καλύτερα. Είναι ενθαρρυντικό όμως να γνωρίζετε ότι οι περισσότερες από τις παρενέργειες εξαφανίζονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Ανδρέας Χ. Σάββα,

Διατροφολόγος, Ειδικός Εκγύμνασης BSc, Uk