Οστεοπόρωση, διατροφή και το ασβέστιο!

Οστεοπόρωση: Τι είναι;

Η οστεοπόρωση είναι μεταβολική διαταραχή των οστών, που χαρακτηρίζεται από απώλεια οστικής μάζας. Είναι η μείωση της οστικής πυκνότητας, δηλαδή η απώλεια της αρχικής δομής του οστού. Ονομάζεται και απασβεστοποιός οστεοπάθεια, γιατί παρατηρείται απώλεια ασβεστίου. Το αποτέλεσμα είναι τα οστά να γίνονται πιο εύθραυστα και να αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος καταγμάτων. Η οστεοπόρωση είναι μια συνήθης ασθένεια στα κόκαλα που επηρεάζει γυναίκες και άντρες, συνήθως όσο μεγαλώνουν. Η ασθένεια πλήττει μία στις τρεις γυναίκες και έναν στους οκτώ άνδρες, συνήθως ηλικίας 50 ετών και άνω.

Προλαμβάνεται η οστεοπόρωση;

Δεν υπάρχει θεραπεία ικανή να αποκαταστήσει την απώλεια της οστικής μάζας, όταν αυτή έχει ήδη επέλθει. Η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη, εφόσον υιοθετηθεί ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με καλή διατροφή και άσκηση. Η άσκηση, έχει διττή σημασία για τη νόσο αυτή. Αρχικά ως πρόληψη, από την παιδική κιόλας ηλικία και στη συνέχεια, αφού ξεκινήσει η μείωση της οστικής πυκνότητας, ως συντήρηση, πάντα σε συνδυασμό με ένα ισορροπημένο διατροφικό πλάνο.

Παράγοντες κινδύνου

Η οστεοπόρωση είναι κατά βάση μια νόσος που απασχολεί πιο συχνά τον γυναικείο πληθυσμό, καθώς μόνο το 20% του αντρικού πληθυσμού μπορεί να εμφανίσει οστεοπόρωση.

Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοπόρωσης είναι, εκτός από το γυναικείο φύλο και την πρόωρη εμμηνόπαυση, γενετικοί (λευκή και ασιατική φυλή, οικογενειακό ιστορικό κ.ά.), παράγοντες του τρόπου ζωής (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλης, καθιστική ζωή), διαιτητικοί παράγοντες (δυσανεξία στο γάλα, χορτoφαγία), διάφορες χρόνιες παθήσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα, υπερθυροειδισμός) και η χρόνια λήψη κάποιων φαρμάκων.

Ασβέστιο

Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας ασβεστίου είναι το κλειδί για ένα γερό σκελετό. Το ασβέστιο στα οστά έχει ρόλο δομικό, αφού αποτελεί κύριο συστατικό στοιχείο των οστών, αλλά και αποθηκευτικό, αφού τα οστά λειτουργούν ως «αποθήκες» του ασβεστίου. Η κορύφωση της οστική μάζας συντελείται στην ηλικία των 25-30 ετών. Η υψηλή οστική  πυκνότητα αποτελεί την καλύτερη πρόληψη για παθήσεις των οστών. Η ποσότητα ασβεστίου που συνίσταται να προσλαμβάνει καθημερινά ένα άτομο εξαρτάται από την ηλικία του και την κατάσταση της  υγείας του.

Γαλακτοκομικά, πηγή ασβεστίου!

Είναι ευρέως γνωστό, ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν την κυριότερη πηγή ασβεστίου. Το περίεργο με τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι ότι είτε είναι light είτε πλήρη έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε ασβέστιο, χωρίς όμως να έχουν την ίδια απορρόφηση από τον οργανισμό. Για παράδειγμα, το ασβέστιο από τα γαλακτοκομικά χωρίς καθόλου λιπαρά (0%) δεν απορροφάται, αφού καταλύτης της απορρόφησης είναι το λίπος. Έτσι, προτείνετε να επιλέγετε γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά (1,5% και 2%). Το γιαούρτι και τα τυριά, όπως η παρμεζάνα, το τσένταρ ή το μπρι είναι επίσης καλές πηγές ασβεστίου. Γενικότερα τα σκληρά τυριά είναι πληρέστερα από τα μαλακά.

Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι ο οργανισμός μας μπορεί να απορροφήσει έως και 500mg ασβεστίου από κάθε γεύμα. Αυτό σημαίνει ότι αν εμείς καταναλώσουμε τα 3 ισοδύναμα γάλακτος που μας αναλογούν σε ένα και μόνο γεύμα δεν θα προσλάβουμε περισσότερο ασβέστιο από εκείνο που μπορούμε, δηλαδή τα 500 mg.

Άλλες πηγές ασβεστίου στη διατροφή

Άλλα τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο είναι τα μικρά ψάρια, όπως οι σαρδέλες, καθώς και τα ψάρια τα οποία παρασκευάζονται με τα κόκαλά τους, όπως η κονσέρβα σολομού. Το μπρόκολο, το λάχανο, ο μαϊντανός αποτελούν καλές πηγές βιοδιαθέσιμου ασβεστίου. Επιπλέον, μερικά πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, παρέχουν ικανοποιητικές ποσότητες ασβεστίου, αλλά σε χαμηλότερες ποσότητες ανά μερίδα. Κάποια τρόφιμα περιέχουν επίσης μεγάλες ποσότητες ασβεστίου, λόγω του εμπλουτισμού τους με βιταμίνη D (π.χ. δημητριακά, γάλατα και χυμοί εμπλουτισμένοι σε ασβέστιο).

Ανδρέας Χ. Σάββα

Διατροφολόγος, Ειδικός Εκγύμνασης (BSC) UK